TradeIdee Olie: Afblijven

In de achterliggende dagen hebben twee columnisten van TradeIdee hun visie gegeven op de koersontwikkeling van Olie. Hieronder treft u beide columns aan:

Alexander Sassen van Elsloo (=Sassen Research): Wat te doen met Olie? 

De spectaculaire daling van de olieprijs zal niemand ontgaan zijn. In een rechte lijn is de olieprijs met 60 procent gedaald en velen vragen zich af waarom. De daling is plots ingezet en erg extreem, terwijl de rest van de economische indicatoren een dergelijk beeld niet lieten zien. Dus wellicht een mooi moment om in te stappen en gebruik te maken van de anomalie in olie. Echter, er spelen zich ook andere ontwikkelingen af die wat minder belicht worden, maar wel de grootste impact hebben op de oliekoers en die wijzen op blijvende zwakte voor het zwarte goud.

Saoedi-Arabië is de sleutel

Als het over olie gaat, dan kan het niet anders of Saoedi-Arabië wordt onderdeel van het gesprek. Het land is de grootste olieproducent binnen OPEC, het oliekartel. Normaal werkt OPEC redelijk; als prijzen te hard daalden, dan limiteerden de leden het aanbod en vice versa. Maar nu is dat niet het geval; ondanks de enorme prijsval in olie, blijft Saoedi-Arabië record hoeveelheden olie oppompen. De vraag is natuurlijk waarom. Grofweg zijn daar volgens marktkenners twee redenen voor, in geopolitiek opzicht komt het goed uit en de troonsbestijging van een nieuwe koning.

Geopolitiek

Het Midden-Oosten is een complex gebeuren. Een rode draad is in ieder geval de strijd tussen sjiieten en soennieten. Sinds de val van Irak dat onder Saddam werd geleid onder soennitisch bewind (terwijl 70 procent sjiitisch is), hebben de Sjiieten met hulp van Iran (Sjiitisch) het nu voor het zeggen in Irak. De Saoedi’s zagen hun ergste vrees uitkomen: de stichting van een Sjiitisch Kalifaat onder de Iranese vlag dat zich uitstrekt tot de noordgrens van Saoedi-Arabië. Het is precies in het noorden van Saoedi-Arabië waar alle olie zich bevindt en waar tevens de sjiitische minderheid van het land geconcentreerd is. Met Iran aan de noordgrens zou het zo maar kunnen gebeuren dat deze minderheid zich aansluit bij het Sjiitische kalifaat en de olievelden bezet. Velen denken dan ook dat Saoedi-Arabië (en Katar) soennitische rebellen financiert om zodoende ervoor te zorgen dat haar noordgrens nooit in bezit komt van de Sjiieten. De olie invalshoek is deze: door zoveel mogelijk olie te verkopen, maait het land het gras voor de Iranese voeten weg (Iran heeft hogere kostprijs olie) en de rebellen zorgen dat bepaalde Irakese olievelden niet in Iranese handen vallen.

Helaas stopt het daar niet, want Assad van Syrië is een bondgenoot van Iran, en moet het dus ook ontgelden. Tezamen met speculatie over olie en gasleidingen door Syrië, is er blijkbaar genoeg reden om Assad omver te werpen. Door olie te blijven pompen, kan Saoedi-Arabië Iran en ook Rusland (tevens bondgenoot van Assad) een loer draaien.

Nieuwe koning

De oude koning is overleden en de opvolging is niet een fluitje van een cent. Er zijn daar honderden prinsen en allen hebben belangrijke posities en vetes met elkaar. De familie Saud zou zo in een Game of Thrones uitzending kunnen figureren. De opvolging door een halfbroer is dus niet iets wat zomaar geaccepteerd wordt. De nieuwe koning (Salman) geeft dan ook het nodige geld weg aan allerlei strategische groepen/families om zo zijn grip op de troon te verstevigen. Dit kost geld, erg veel geld. Het begrotingstekort voor dit jaar staat op 20 procent! Dat is dus de andere reden waarom het land zoveel mogelijk olie blijft verkopen.

Wereldeconomie

Dan zijn er de indicaties dat de wereldeconomie enorm aan het afkoelen is, waardoor de vraag naar olie naar beneden zal moeten worden bijgesteld. De vraaguitval, tezamen met tjokvolle olieopslag terminals (en zelfs mammoettankers die als drijvende terminals dienen) lijkt een rebound in olie nog een ver van het bed show.

Shale

Dan zijn er nog de Amerikaanse shale bedrijven. Die hebben bakken met geld geleend om het één na het andere gas/olieveld in bedrijf te nemen. Met de huidige olieprijs zijn velen nu verlieslatend, maar om de schuldeisers tevreden te houden blijven zij maar produceren, wat de olieprijs geen goed doet.

Fed

Met de Fed die de rente eventueel wil verhogen, zal het voor de opkomende markten alleen maar moeilijker worden (zie mijn vorige columns). Zij zullen worden geconfronteerd met nog meer kapitaalvlucht en recessie, wat weer haar invloed zal gaan hebben op de wereldwijde groei.

Not yet

Al met al lijkt de situatie nog niet rijp om long olie te gaan. Die tijd gaat natuurlijk zeker komen; er vindt een enorme vergrijzing plaats in de sector waardoor veel expertise de sector verlaat. Verder heeft de huidige investeringsstop de nodige consequenties voor het toekomstige olieaanbod. Punt is echter dat deze factoren pas later zichtbaar zullen worden, waardoor nu long gaan niet aan te raden is.

Martine Hafkamp (=Fintessa Vermogensbeheer): Olie, het zwarte fout!

De prijs van een vat olie was altijd al een zeer belangrijk gegeven voor beleggers en de economie, maar deze weken gaat er wel bijzonder veel aandacht uit naar de prijs van het zwarte goud. Vanzelfsprekend is er momenteel, meer dan gebruikelijk, aandacht voor fossiele brandstoffen vanwege de klimaattop in Parijs. De aarde warmt op en de goegemeente meent te weten dat dit komt door de uitstoot van CO2 bij het verbranden van fossiele brandstoffen.

Fossiele brandstoffen moeten meer en meer vervangen worden door duurzaam gewonnen energie, als zonne- en windenergie. Als de onderhandelaars op de klimaattop consensus bereiken en met een slotverklaring komen op 11 december aanstaande, dan zal dit geen goed nieuws betekenen voor de olieprijs. Overigens mislukte dit op de vorige top in Kopenhagen in 2009, maar de grootste vervuilers, China en de Verenigde Staten, lijken nu mee te willen werken.

Massale verkoopgolf

Maar, afgelopen vrijdag vond er een nog belangrijkere bijeenkomst plaats die de olieprijs sterk beïnvloedt; de leden van de OPEC kwamen bijeen. Vorig jaar om deze tijd besloten zij om de productie niet terug te schroeven en dat besluit werd nu gehandhaafd. Sterker nog, formeel werd de dagelijkse productie opgehoogd van 30 miljoen vaten naar 31,57 miljoen. In de praktijk ligt de productie al boven dit niveau. Een jaar geleden droeg het besluit van de OPEC bij aan een massale verkoopgolf die heden ten dage nog steeds voelbaar is op de oliemarkt. Inmiddels is de prijs voor een vat Brent olie meer dan gehalveerd.

Een olieprijs van boven de 100 dollar ligt nog redelijk vers in ons geheugen. Het is de voornaamste reden dat er analisten zijn die rekening houden met een terugkeer naar diezelfde 100 dollar voor een vat ruwe olie. Dat zou neerkomen op een koerssprong van ruim 120 procent. Voorlopig lijkt dat echter een stap te ver. Natuurlijk hebben we dergelijke koersbewegingen vaker gezien in de geschiedenis. Zo gebeurde het bijvoorbeeld tussen februari 1999 en februari 2000 dat de olieprijs met 140 procent steeg. Het kan dus wel.

Strategische olievoorraden

Wat men wellicht over het hoofd ziet zijn de, historisch gezien, forse olie voorraden. Volgens het International Energie Agentschap beschikken de OESO-landen momenteel over een commerciële voorraad van minimaal 3 miljard vaten. Daar bovenop staat de Amerikaanse olievoorraad op het hoogste niveau sinds 1985. Bij een herstel van de olieprijs zullen eerst de strategische olievoorraden moeten worden teruggebracht. De huidige strategische voorraad bedraagt 64 dagen en lijkt in het huidige tempo van overproductie eerder op te lopen dan af te nemen.

Bedenk namelijk dat iedere uptick in de olieprijs nieuw aanbod uitlokt. Zo zullen de tijdelijk gesloten boorputten van de schalieproducenten in de Verenigde Staten meteen geactiveerd worden en zullen ‘zieltogende‘ producenten als Venezuela, Nigeria, Ecuador en Rusland niet schromen van de situatie gebruik te maken om hun productie weer op te voeren. Nogal wat olieproducerende landen zijn immers behoorlijk afhankelijk geworden van de olieprijs om hun overheidsbudgetten op orde en het land draaiende te houden. Dan is er ook nog Iran. Dat land zet op korte termijn de oliepompen weer aan.

Hedgefondsen

Onder de radar wordt er overigens olie verkocht ver onder de marktprijs. Zo gaat er Iraakse olie van de hand voor de prijs van 33 dollar! In Turkije geniet men clandestien van een nog veel lagere prijs voor vaten olie die geproduceerd zijn in het gebied waar IS de scepter zwaait. Her en der wordt dus de hand gelicht met wat officieel toegestaan is. Het komt de olieprijs uiteraard niet ten goede.

Ook hedgefondsen zitten massaal short in olie. Een week geleden daalde het aantal longposities in termijncontracten met meer dan 20 procent, aldus de Amerikaanse Commodity Futures Trading Commission. De hoeveelheid ingenomen shortposities steeg met 6,2 procent. Zij geloofden niet dat de OPEC het tij op korte termijn keert. Zoals afgelopen vrijdag bleek, zijn de tegenstellingen binnen het kartel te groot. Momenteel pompen de OPEC-leden gezamenlijk meer dan 32 miljoen vaten per dag op, terwijl het officiële plafond van de OPEC op 30 miljoen ligt. Het kost de leden blijkbaar moeite zich aan de eigen regels te houden.

De strategie van de Saoedi’s om vooral de Amerikaanse schalie-industrie de nek om te draaien begint enige vruchten af te werpen, zij het erg langzaam. Er vallen faillissementen. Zelfs een grote speler als Chesapeake bevindt zich in serieuze problemen. In dat licht gezien is het niet verwonderlijk dat Saoedi-Arabië in het zicht van de haven niet van koers verandert.